vault backup: 2025-05-15 22:50:27

.obsidian/workspace.json

@@ -13,12 +13,12 @@
             "state": {
               "type": "markdown",
               "state": {
-                "file": "notes/HISTORIA 16.05.2025.md",
+                "file": "notes/POLSKI  16.05.2025.md",
                 "mode": "source",
                 "source": false
               },
               "icon": "lucide-file",
-              "title": "HISTORIA 16.05.2025"
+              "title": "POLSKI  16.05.2025"
             }
           }
         ]
@@ -113,12 +113,12 @@
             "state": {
               "type": "outgoing-link",
               "state": {
-                "file": "notes/HISTORIA 16.05.2025.md",
+                "file": "notes/POLSKI  16.05.2025.md",
                 "linksCollapsed": false,
                 "unlinkedCollapsed": true
               },
               "icon": "links-going-out",
-              "title": "Outgoing links from HISTORIA 16.05.2025"
+              "title": "Outgoing links from POLSKI  16.05.2025"
             }
           },
           {
@@ -142,13 +142,13 @@
             "state": {
               "type": "outline",
               "state": {
-                "file": "notes/HISTORIA 16.05.2025.md",
+                "file": "notes/POLSKI  16.05.2025.md",
                 "followCursor": false,
                 "showSearch": false,
                 "searchQuery": ""
               },
               "icon": "lucide-list",
-              "title": "Outline of HISTORIA 16.05.2025"
+              "title": "Outline of POLSKI  16.05.2025"
             }
           },
           {
@@ -226,10 +226,12 @@
       "obsidian42-brat:BRAT": false
     }
   },
-  "active": "801cb97c4f56dcb9",
+  "active": "0af38a9755868e2b",
   "lastOpenFiles": [
     "notes/HISTORIA 16.05.2025.md",
-    "notes/HISTORIA 16.05.2025.md",
+    "notes/MAEMATYKA.md",
+    "Excalidraw/Drawing 2025-05-15 22.46.50.excalidraw.md",
+    "Excalidraw",
     "2025-05-16.md",
     "notes/POLSKI  16.05.2025.md",
     "Welcome.md"

notes/POLSKI 16.05.2025.md

@@ -0,0 +1,187 @@
+### **Romantyzm**
+
+1. **Początki**:
+    
+    - Europa: koniec XVIII w. (1789 r. – rewolucja francuska).
+        
+    - Polska: 1822 r. (wydanie „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza), koniec – 1863 r. (powstanie styczniowe).
+        
+2. **Cechy romantyzmu**:
+    
+    - **Irrationalizm**: wiara w uczucia, intuicję, tajemnice, to, co niezwykłe i mistyczne.
+        
+    - **Indywidualizm**: wyjątkowość jednostki, która nie podporządkowuje się normom.
+        
+    - **Bunt młodych**: przeciwko ustalonym porządkom.
+        
+    - **Ludowość**: inspiracja kulturą ludową, jej tradycjami, obyczajami i wierzeniami.
+        
+    - **Orientalizm**: fascynacja kulturą Wschodu.
+        
+    - **Historyzm**: zainteresowanie przeszłością, zwłaszcza średniowieczem.
+        
+3. **Porównanie oświecenia i romantyzmu**:
+    
+    |**Oświecenie**|**Romantyzm**|
+    |---|---|
+    |Wiara w rozum i naukę|Wiara w uczucia, intuicję|
+    |Inspiracja antykiem|Nawiązania do średniowiecza|
+    |Bohater: filozof, uczony|Bohater: samotny poeta, buntownik|
+    |Klasycyzm: harmonia, ład|Ekspresja, dynamika, tajemniczość|
+    
+
+---
+
+### **Adam Mickiewicz – informacje**
+
+1. **Życiorys**:
+    
+    - Urodził się w **1798 r.** w Zaosiu lub Nowogródku.
+        
+    - Studiował w Wilnie, gdzie działał w Towarzystwie Filomatów (organizacja patriotyczna).
+        
+    - Zesłany do Rosji za działalność niepodległościową.
+        
+    - Podczas zesłania napisał m.in.:
+        
+        - _Sonety krymskie_ (1826 r.),
+            
+        - _Konrad Wallenrod_ (1828 r.).
+            
+    - Podróżował po Europie (Niemcy, Włochy, Szwajcaria).
+        
+    - Mieszkał w Paryżu, gdzie tworzył dla emigracji:
+        
+        - _Dziady cz. III_ (1832 r.),
+            
+        - _Pan Tadeusz_ (1834 r.).
+            
+    - Interesował się mistycyzmem i mesjanizmem.
+        
+2. **Waże utwory**:
+    
+    - **„Romantyczność”** (1822 r.):
+        
+        - Uznana za początek polskiego romantyzmu.
+            
+        - Opowiada o dziewczynie widzącej ducha ukochanego.
+            
+        - Główne idee: uczucia i wiara ważniejsze niż rozum.
+            
+        - Zawiera elementy ludowe i fantastyczne.
+            
+    - **„Świtezianka”** (1822 r.):
+        
+        - Ballada o nimfie wodnej, która karze niewiernego młodzieńca.
+            
+        - Motyw winy i kary, ludowe wierzenia, związek człowieka z naturą.
+            
+
+---
+
+### **Ballada – cechy i realizacja (np. „Świtezianka”)**
+
+1. **Cechy ballady romantycznej**:
+    
+    - Połączenie epiki, liryki i dramatu.
+        
+    - Elementy fantastyczne (duchy, zjawy).
+        
+    - Ludowość (inspiracja baśniami, legendami).
+        
+    - Obecność narratora i dialogów.
+        
+    - Współistnienie świata realnego i nadprzyrodzonego.
+        
+    - Nastrojowość (tajemniczość, groza).
+        
+2. **Przykład: „Świtezianka”**:
+    
+    - Fabuła: młodzieniec łamie przysięgę wobec nimfy wodnej i zostaje ukarany.
+        
+    - Morał: kara za zdradę i złamanie słowa.
+        
+    - Elementy: przyroda jako żywioł, ludowa moralność.
+
+### **„Sonety krymskie” (1826 r.)**
+
+1. **Geneza**:
+    
+    - Napisane podczas zesłania Mickiewicza w Rosji, inspirowane podróżą na Krym.
+        
+    - Ukazują egzotykę Wschodu oraz refleksje poety-wygnańca.
+        
+2. **Cechy**:
+    
+    - **Forma**: cykl 18 sonetów (połączenie sonetu włoskiego i francuskiego).
+        
+    - **Tematyka**:
+        
+        - Kontrast między pięknem przyrody a tęsknotą za ojczyzną (np. „Stepy akermańskie”).
+            
+        - Motyw **wędrowca** („Bakczysaraj”, „Ajudah”) – samotnego, wyobcowanego.
+            
+        - Orientalizm (opis kultury i krajobrazu Krymu).
+            
+    - **Podmiot liryczny**: Pielgrzym (alter ego Mickiewicza), który zachwyca się przyrodą, ale czuje się obco.
+        
+3. **Przykładowe sonety**:
+    
+    - **„Stepy akermańskie”**:
+        
+        - Metafora stepu jako oceanu, tęsknota za Litwą.
+            
+    - **„Burza”**:
+        
+        - Dramatyczny opis natury jako symbolu ludzkiego losu.
+            
+    - **„Ajudah”**:
+        
+        - Refleksja o przemijaniu i sztuce („Pamiątka po sobie zostawiam trwałą”).
+            
+
+---
+
+### **„Dziady”**
+
+1. **Część II i IV (1823 r.)**:
+    
+    - **Miejsce akcji**: Litwa, obrzęd dziadów (ludowy zwyczaj przywoływania duchów).
+        
+    - **Główne idee**:
+        
+        - **Winę i karę** (duchy dzieci, Złego Pana, pasterki).
+            
+        - **Moralność ludowa** (pomaganie innym, konsekwencje grzechów).
+            
+    - **Postacie**:
+        
+        - **Guślarz** – przewodnik obrzędu.
+            
+        - **Widmo** (duch) – nieszczęśliwa miłość (IV część).
+            
+2. **Część III (1832 r., tzw. „Dziady drezdeńskie”)**:
+    
+    - **Geneza**: Powstanie po upadku powstania listopadowego, protest przeciwko carskiej tyranii.
+        
+    - **Główne wątki**:
+        
+        - **Martyrologia narodu** (sceny więzienne, np. „Sen Senatora”).
+            
+        - **Mesjanizm** (Polska jako „Chrystus narodów”).
+            
+        - **Bunt Konrada** (Wielka Improwizacja) – monolog o cierpieniu i walce z Bogiem.
+            
+    - **Postacie**:
+        
+        - **Konrad** – romantyczny bohater-buntownik.
+            
+        - **Ks. Piotr** – mistyk, przeciwwaga dla Konrada.
+            
+3. **Cechy dramatu romantycznego w „Dziadach”**:
+    
+    - Łączenie realizmu z fantastyką (duchy, wizje).
+        
+    - Luźna kompozycja (sceny niezależne, np. „Ustęp”).
+        
+    - Synkretyzm gatunkowy (liryka, epika, dramat).