From 29433a01d92537ec71f8f1e76aa8d10ea2b2bb99 Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Sebastian Ranoszek Date: Thu, 15 May 2025 22:50:27 +0200 Subject: [PATCH] vault backup: 2025-05-15 22:50:27 --- .obsidian/workspace.json | 18 ++-- notes/POLSKI 16.05.2025.md | 187 ++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 2 files changed, 197 insertions(+), 8 deletions(-) diff --git a/.obsidian/workspace.json b/.obsidian/workspace.json index 932f6c0..7e35475 100644 --- a/.obsidian/workspace.json +++ b/.obsidian/workspace.json @@ -13,12 +13,12 @@ "state": { "type": "markdown", "state": { - "file": "notes/HISTORIA 16.05.2025.md", + "file": "notes/POLSKI 16.05.2025.md", "mode": "source", "source": false }, "icon": "lucide-file", - "title": "HISTORIA 16.05.2025" + "title": "POLSKI 16.05.2025" } } ] @@ -113,12 +113,12 @@ "state": { "type": "outgoing-link", "state": { - "file": "notes/HISTORIA 16.05.2025.md", + "file": "notes/POLSKI 16.05.2025.md", "linksCollapsed": false, "unlinkedCollapsed": true }, "icon": "links-going-out", - "title": "Outgoing links from HISTORIA 16.05.2025" + "title": "Outgoing links from POLSKI 16.05.2025" } }, { @@ -142,13 +142,13 @@ "state": { "type": "outline", "state": { - "file": "notes/HISTORIA 16.05.2025.md", + "file": "notes/POLSKI 16.05.2025.md", "followCursor": false, "showSearch": false, "searchQuery": "" }, "icon": "lucide-list", - "title": "Outline of HISTORIA 16.05.2025" + "title": "Outline of POLSKI 16.05.2025" } }, { @@ -226,10 +226,12 @@ "obsidian42-brat:BRAT": false } }, - "active": "801cb97c4f56dcb9", + "active": "0af38a9755868e2b", "lastOpenFiles": [ "notes/HISTORIA 16.05.2025.md", - "notes/HISTORIA 16.05.2025.md", + "notes/MAEMATYKA.md", + "Excalidraw/Drawing 2025-05-15 22.46.50.excalidraw.md", + "Excalidraw", "2025-05-16.md", "notes/POLSKI 16.05.2025.md", "Welcome.md" diff --git a/notes/POLSKI 16.05.2025.md b/notes/POLSKI 16.05.2025.md index e69de29..8d36583 100644 --- a/notes/POLSKI 16.05.2025.md +++ b/notes/POLSKI 16.05.2025.md @@ -0,0 +1,187 @@ +### **Romantyzm** + +1. **Początki**: + + - Europa: koniec XVIII w. (1789 r. – rewolucja francuska). + + - Polska: 1822 r. (wydanie „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza), koniec – 1863 r. (powstanie styczniowe). + +2. **Cechy romantyzmu**: + + - **Irrationalizm**: wiara w uczucia, intuicję, tajemnice, to, co niezwykłe i mistyczne. + + - **Indywidualizm**: wyjątkowość jednostki, która nie podporządkowuje się normom. + + - **Bunt młodych**: przeciwko ustalonym porządkom. + + - **Ludowość**: inspiracja kulturą ludową, jej tradycjami, obyczajami i wierzeniami. + + - **Orientalizm**: fascynacja kulturą Wschodu. + + - **Historyzm**: zainteresowanie przeszłością, zwłaszcza średniowieczem. + +3. **Porównanie oświecenia i romantyzmu**: + + |**Oświecenie**|**Romantyzm**| + |---|---| + |Wiara w rozum i naukę|Wiara w uczucia, intuicję| + |Inspiracja antykiem|Nawiązania do średniowiecza| + |Bohater: filozof, uczony|Bohater: samotny poeta, buntownik| + |Klasycyzm: harmonia, ład|Ekspresja, dynamika, tajemniczość| + + +--- + +### **Adam Mickiewicz – informacje** + +1. **Życiorys**: + + - Urodził się w **1798 r.** w Zaosiu lub Nowogródku. + + - Studiował w Wilnie, gdzie działał w Towarzystwie Filomatów (organizacja patriotyczna). + + - Zesłany do Rosji za działalność niepodległościową. + + - Podczas zesłania napisał m.in.: + + - _Sonety krymskie_ (1826 r.), + + - _Konrad Wallenrod_ (1828 r.). + + - Podróżował po Europie (Niemcy, Włochy, Szwajcaria). + + - Mieszkał w Paryżu, gdzie tworzył dla emigracji: + + - _Dziady cz. III_ (1832 r.), + + - _Pan Tadeusz_ (1834 r.). + + - Interesował się mistycyzmem i mesjanizmem. + +2. **Waże utwory**: + + - **„Romantyczność”** (1822 r.): + + - Uznana za początek polskiego romantyzmu. + + - Opowiada o dziewczynie widzącej ducha ukochanego. + + - Główne idee: uczucia i wiara ważniejsze niż rozum. + + - Zawiera elementy ludowe i fantastyczne. + + - **„Świtezianka”** (1822 r.): + + - Ballada o nimfie wodnej, która karze niewiernego młodzieńca. + + - Motyw winy i kary, ludowe wierzenia, związek człowieka z naturą. + + +--- + +### **Ballada – cechy i realizacja (np. „Świtezianka”)** + +1. **Cechy ballady romantycznej**: + + - Połączenie epiki, liryki i dramatu. + + - Elementy fantastyczne (duchy, zjawy). + + - Ludowość (inspiracja baśniami, legendami). + + - Obecność narratora i dialogów. + + - Współistnienie świata realnego i nadprzyrodzonego. + + - Nastrojowość (tajemniczość, groza). + +2. **Przykład: „Świtezianka”**: + + - Fabuła: młodzieniec łamie przysięgę wobec nimfy wodnej i zostaje ukarany. + + - Morał: kara za zdradę i złamanie słowa. + + - Elementy: przyroda jako żywioł, ludowa moralność. + +### **„Sonety krymskie” (1826 r.)** + +1. **Geneza**: + + - Napisane podczas zesłania Mickiewicza w Rosji, inspirowane podróżą na Krym. + + - Ukazują egzotykę Wschodu oraz refleksje poety-wygnańca. + +2. **Cechy**: + + - **Forma**: cykl 18 sonetów (połączenie sonetu włoskiego i francuskiego). + + - **Tematyka**: + + - Kontrast między pięknem przyrody a tęsknotą za ojczyzną (np. „Stepy akermańskie”). + + - Motyw **wędrowca** („Bakczysaraj”, „Ajudah”) – samotnego, wyobcowanego. + + - Orientalizm (opis kultury i krajobrazu Krymu). + + - **Podmiot liryczny**: Pielgrzym (alter ego Mickiewicza), który zachwyca się przyrodą, ale czuje się obco. + +3. **Przykładowe sonety**: + + - **„Stepy akermańskie”**: + + - Metafora stepu jako oceanu, tęsknota za Litwą. + + - **„Burza”**: + + - Dramatyczny opis natury jako symbolu ludzkiego losu. + + - **„Ajudah”**: + + - Refleksja o przemijaniu i sztuce („Pamiątka po sobie zostawiam trwałą”). + + +--- + +### **„Dziady”** + +1. **Część II i IV (1823 r.)**: + + - **Miejsce akcji**: Litwa, obrzęd dziadów (ludowy zwyczaj przywoływania duchów). + + - **Główne idee**: + + - **Winę i karę** (duchy dzieci, Złego Pana, pasterki). + + - **Moralność ludowa** (pomaganie innym, konsekwencje grzechów). + + - **Postacie**: + + - **Guślarz** – przewodnik obrzędu. + + - **Widmo** (duch) – nieszczęśliwa miłość (IV część). + +2. **Część III (1832 r., tzw. „Dziady drezdeńskie”)**: + + - **Geneza**: Powstanie po upadku powstania listopadowego, protest przeciwko carskiej tyranii. + + - **Główne wątki**: + + - **Martyrologia narodu** (sceny więzienne, np. „Sen Senatora”). + + - **Mesjanizm** (Polska jako „Chrystus narodów”). + + - **Bunt Konrada** (Wielka Improwizacja) – monolog o cierpieniu i walce z Bogiem. + + - **Postacie**: + + - **Konrad** – romantyczny bohater-buntownik. + + - **Ks. Piotr** – mistyk, przeciwwaga dla Konrada. + +3. **Cechy dramatu romantycznego w „Dziadach”**: + + - Łączenie realizmu z fantastyką (duchy, wizje). + + - Luźna kompozycja (sceny niezależne, np. „Ustęp”). + + - Synkretyzm gatunkowy (liryka, epika, dramat). \ No newline at end of file